Odpowiedzi na interpelacje/zapytania

Odpowiadając na interpelację z dnia 22 kwietnia 2013 r. w sprawie prac społecznych skazańców w szczecińskich szkołach uprzejmie informuję, że podstawowym aktem regulującym wykonywanie kary ograniczenia wolności i pracy społecznie użytecznej jest Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia
1 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 98, poz. 634) w sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna (zwane dalej rozporządzeniem).

Rozporządzenie, o którym mowa jak wyżej, określa tryb wyznaczania podmiotów, sposób organizacji pracy społecznie użytecznej w tym jej kontroli i ograniczenia.

Zapewnienie, jak i pozyskanie nowych miejsc wykonywania kary ograniczenia wolności i nieodpłatnej pracy społecznie użytecznej ciąży na samorządzie gminnym. W § 1 cytowanego rozporządzenia zobowiązano wójtów, burmistrzów i prezydentów - jako właściwe organy gminy - do wyznaczania podmiotów zobowiązanych przyjąć skazanych w celu wykonywania pracy społecznie użytecznej, za ich zgodą bądź obligatoryjnie. Zakres tych podmiotów określony jest szeroko. Decyzja prezydenta wyznaczająca podmiot jest wiążąca w przypadku podmiotów, dla których organ gminy jest organem założycielskim. Prezydent ma także możliwość wyznaczenia - za zgodą instytucji lub organizacji, które reprezentują społeczność lokalną, placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, placówek służby zdrowia, jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, fundacji, stowarzyszeń i innych instytucji lub organizacji użyteczności publicznej, niosących pomoc charytatywną,
w zakresie wykonywania tej kary i pracy, organizowania miejsc pracy i przydziału pracy oraz kontroli skazanych, a także dopuszczalny wymiar czasu pracy.

Podstawowym kryterium wyznaczania podmiotów przez Prezydenta Miasta Szczecin jest przede wszystkim opinia prezesa sądu rejonowego określająca potrzeby w zakresie wykonywania pracy. Na podstawie tej opinii, która zawiera przewidywaną na kolejny rok kalendarzowy liczbę skazanych zobowiązanych do wykonywania pracy, niezbędną liczbę godzin w przeliczeniu na jednego skazanego oraz w miarę potrzeby wynikającej z konieczności zapewnienia prawidłowego wykonywania pracy, również miejsce i rodzaj pracy (§ 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia), po przeanalizowaniu możliwości przyjęcia przez poszczególne podmioty skazanych w kontekście zapewnienia im odpowiedniego rodzaju pracy, stworzenia warunków jej wykonywania a także możliwości jej kontrolowania, Prezydent Miasta sporządza spis jednostek, który w określonym terminie przekazuje do właściwego prezesa sądu rejonowego, który przekazuje ją następnie do właściwego zespołu kuratorskiej służby sądowej.

Kompetencje do kierowania skazanych do podmiotów przekazano zawodowym kuratorom sądowym, którzy na podstawie odpisu orzeczenia sądu kierują skazanego do pracy w poszczególnych podmiotach, a następnie sprawują całościową kontrolę nad wykonywaniem tej kary.

Obowiązki podejmowania szczegółowych decyzji w tym przedmiocie, zwłaszcza określenie miejsca, ilości godzin, czasu i rodzaju pracy skazanego sprawują zawodowi kuratorzy sądowi.

Zaznaczyć należy, że nieodpłatna praca społecznie użyteczna skazanych z uwagi na swój charakter jest coraz częstej pożądanym elementem organizacji pracy w jednostkach. Borykające się z ogromną liczbą prac niezbędnych do wykonania, remontów do przeprowadzenia i innych bieżących czynności do zrealizowania podmioty skłaniają się ku przyjęciu osób skazanych na odbycie pracy społecznie użytecznej. Osoby skazane najczęściej realizują program resocjalizacyjny i odszkodowawczy wobec społeczeństwa poprzez prace porządkowe w podmiocie, naprawcze, remontowe, konserwatorskie, budowlane itp. odbudowując w ten sposób zaufanie społeczeństwa lokalnego oraz częściowo naprawić szkody powstałe w związku z popełnionym przestępstwem. Charakter pracy społecznie użytecznej
w tym przypadku nie ma charakteru pracy odpłatnej. Nie obowiązują jej normy wynikające z Kodeksu pracy, a więc może być ona wykonywana także w dniach wolnych od pracy, bez konieczności rekompensowania zgodnie z przepisami prawa pracy.

Nie bez znaczenia jest zapewne fakt, iż zgodnie z art. 53 § 2 Kodeksu karnego sąd wymierzając karę, uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Wobec powyższego, fakt umieszczenia w katalogu podmiotów jednostek związanych z wychowaniem i opieką nad dziećmi i młodzieżą, a także z uwagi na charakter nieodpłatnej pracy społecznie użytecznej jako realnej alternatywy dla krótkoterminowych kar pozbawienia wolności wskazuje jednoznacznie na pozytywny aspekt takiej pracy oraz niskie zagrożenie ze strony skazanych wobec działań wychowawczych.
Dotychczasowe doświadczenia w zakresie wykonywania prac społecznie użytecznych przez osoby skazane na karę ograniczenia wolności nie wykazywały żadnych nieprawidłowości. Do Prezydenta Miasta Szczecina nie dotarły dotychczas żadne informacje od kierowników wyznaczonych podmiotów, a w szczególności od dyrektorów szkół oraz innych jednostek oświatowo-wychowawczych o negatywnym wpływie osób skazanych wykonujących pracę społecznie użyteczną na młodzież. W związku z informacją przekazaną przez Pana Radnego, Prezydent Miasta polecił Dyrektorowi Wydziału Oświaty o wyjaśnienie sprawy oraz bieżące informowanie o wszelkich nieprawidłowościach występujących podczas wykonywania prac społecznie użytecznych w podległych placówkach. Jednocześnie pragnę zapewnić Pana, iż w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości, mając na uwadze dobro dzieci i młodzieży, zostaną podjęte odpowiednie działania w celu niezwłocznej ich eliminacji.